 |
|||||||||
|
|
Zestawienie dostępnych programów do tworzenia cyfrowych map hałasuOstatnie lata to okres intensywnego rozwoju pakietów wspomagających tworzenie planów akustycznych dużych obszarów. Zaczynają one coraz częściej pojawiać się na polskim rynku zwłaszcza wobec zapisów ustawy "Prawo Ochrony Środowiska" nakazującej tworzenie map akustycznych miast. Na świecie istnieją na tyle zaawansowane technologie cyfrowej obróbki danych i analiz przestrzennych, iż nie wydaje się konieczne tworzenie od podstaw własnych programów, których stworzenie wymaga ogromnego nakładu środków i czasu, ale warto korzystać z produktów importowanych. Jak wskazuje doświadczenie, wejście zaawansowanych technologii na młody i nie przygotowany rynek zawsze powoduje wiele nieporozumień i problemów. Brak kompetentnej i rzetelnej informacji o możliwościach użytkowania oprogramowania i kosztach jego obsługi, zarówno ze strony dystrybutorów, jak i niezależnych ekspertów, prowadzi często do wyboru pakietów niefunkcjonalnych, drogich i mało spopularyzowanych w innych krajach. Dlatego podjęto próbę oceny danych o różnych pakietach. W niniejszym opracowaniu zostanie podjęta próba odpowiedzi na pytanie o funkcjonalność poszczególnych pakietów służących tworzeniu map akustycznych i możliwości ich zastosowania. Dokonane zostanie także ich porównanie w tym zakresie. Materiały tu wykorzystane zostały w większości zgromadzone w latach 2000-01. Przeprowadzona została wnikliwa inwentaryzacja danych o poszczególnych pakietach. Dane uzyskano z różnorodnych źródeł, takich jak: dystrybutorzy pakietów (w firmach, na targach i konferencjach), użytkownicy pakietów, literatura (w tym: podręczniki, czasopisma, instrukcje użytkowania oprogramowania, dyskietki i CD-ROM-y z wersjami demonstracyjnymi programów, internet, materiały konferencyjne, materiały reklamowe, materiały nie publikowane, samodzielnie opracowane ankiety wypełnione przez dystrybutorów oprogramowania) oraz poprzez osobisty kontakt z konkretnymi typami programów. Wspomniane ankiety obejmowały pytania dotyczące: producenta i dystrybutora pakietu, daty jego powstania, wymagań sprzętowych, ceny, obsługi urządzeń zewnętrznych, liczby sprzedanych licencji w kraju i za granicą, struktury i zakresu funkcjonalnego systemu , przykładowych aplikacji, użytkowników pakietów, przykładów dotychczasowych wdrożeń i zastosowań w Polsce. W analizie uwzględniono 8 pakietów oprogramowania służącego do tworzenia planów akustycznych o których udało zdobyć się jakiekolwiek informacje. Dostępność informacji świadczy z reguły o jakości produktu. Firmy większe, oferujące pakiety wysoko zaawansowane, prowadzą intensywniejszą kampanię reklamową, a ich przedstawiciele udzielają informacji chętniej i kompetentniej. W szczególności starano brać także pod uwagę opinie polskich użytkowników oraz dystrybutorów pakietów. Zawrotne tempo rozwoju oprogramowania powoduje częściową dezaktualizację zebranych informacji o pakietach. Niewątpliwie większość z omawianych pakietów, za kilka miesięcy, będzie już miała kolejne wersje. Niektóre dane zawarte w tabelach mogą różnić się w zależności od konkretnej wersji kupowanego pakietu. Ceny programów są płynne, uzależnione od konfiguracji oprogramowania i doboru aplikacji, często także od polityki producentów, prowadzących nierzadko kampanie promocyjne wiążące się z obniżkami cen, kursu walut Niemniej na podstawie zgromadzonych danych można wyrobić sobie pewien ogólny pogląd na poszczególne programy. Do najbardziej znanych i rozpowszechnionych obecnie na rynku pakietów oprogramowania służących do tworzenia cyfrowych map hałasu terenów zurbanizowanych zaliczyć można:
Wszystkie te pakiety działają w oparciu o różne normy międzynarodowe (algorytmy obliczeniowe). Różnią się one zarówno zastosowaną metodą (modelem) obliczeń oraz możliwościami. Istnieją także różnice w informatycznym zapisie konkretnego modelu, a także ogromne różnice w interfejsie użytkownika (sposób komunikowania się użytkownika z programem). Różne są też możliwości poszczególnych pakietów co do współpracy z systemami GIS, przetwarzania, importowania i eksportowania danych z programu. Większość tych programów akceptuje stół digitalizujący do pobierania informacji z map analogowych. Gorzej sprawa wygląda ze skanerem. Jednak umożliwiają one import/export już zdigitalizowanej mapy w różnych formatach. Niektóre z nich jak SoundPLAN mają także dodatkowe moduły do obliczeń zanieczyszczeń powietrza (AirPLAN) czy zarządzania środowiskiem (EnviroPLAN) podobnie jak zawansowane systemy GIS, czy np. jak LIMA możliwość analizy nasłonecznienia poszczególnych części miasta i wpływu zabudowy na nasłonecznianie. Różne są też możliwości poszczególnych pakietów co do uwzględniania istotnych dla propagacji zjawisk jak warunki meteorologiczne. Różne są też np. max ilości elementów (źródeł, odbiorników przeszkód), które pogram jest w stanie przeanalizować a co za tym idzie część z nich przystosowana jest do analizy mniejszych obszarów (większa szczegółowość analizy) a część do dużych obszarów (obliczenia uproszczone). Są one zazwyczaj podzielone na moduły: hałas samochodowy, kolejowy, lotniczy, przemysłowy. Niektóre z nich uwzględniają także możliwości zbierania danych o ludności, wartościach dopuszczalnych poszczególnych terenów itp. co pozwala na dodatkowe analizy zagrożeń poszczególnych terenów, choć te można robić (co jest wygodniejsze) w systemach zarządzania środowiskiem GIS. Najbardziej popularne w Polsce są IMMI, CadnaA i SoundPlan. Pakiety te są użytkowane zarówno przez ośrodki naukowe jak i firmy komercyjne. CadnaA oraz IMMI mają bardzo podobny interfejs użytkownika, dość przyjazny i prosty w obsłudze. Dostępna jest także pełna informacja o tych pakietach oraz wersje demonstracyjne - tu ukłon w stronę dystrybutora. Każdy z nich stanowi jeden funkcjonalny program. Dostępne są różne wersje w zależności od zapotrzebowania użytkownika oraz zasobności portfela. Duże możliwości importu i exportu danych, duża ilość zaimplementowanych modeli obliczeniowych. Możliwość analizy propagacji hałasu drogowego, kolejowego, tramwajowego oraz przy zakupie odpowiedniego modułu lotniczego. IMMI posiada także specjalny moduł do obliczeń zanieczyszczeń powietrza. Zapewniona jest także pełna współpraca z systemami zarządzania środowiskiem GIS. Są to pakiety nastawione głównie na obliczenia, a więc wczytujemy dane wykonujemy na nich obliczenia i exportujemy np. do ArcView celem dalszej analizy. Pewnym mankamentem IMMI jest brak możliwości wyexportowania "obrazka: w postaci graficznej np. *.bmp, a także pewne niedociągnięcia przy analizie przekroi pionowych (nie są rysowane budynki). SoundPLAN umożliwia zarówno modelowanie propagacji hałasu oraz
zanieczyszczeń powietrza (AirPLAN) jeśli zakupimy odpowiedni moduł, a także
własny system zarządzania środowiskiem (EnviroPLAN). Zbudowany jest z
niezależnych modułów co pozwala na zakupienie tylko tych które będziemy
wykorzystywać. MITHRA jest programem bardzo przyjaznym w obsłudze. Zadowoleni powinni być zwłaszcza użytkownicy systemów CAD (podobna obsługa), oraz osoby, które poza wynikiem (kolorową mapką) poszukują narzędzia do dokładnych analiz (małe obszary typu dzielnica). Dostępna jest wersja demonstracyjna niestety bardzo okrojona. Za to wraz z płytą CD otrzymamy pełny i szczegółowy opis wnętrza programu, sposobu dokonywania obliczeń itd. Może się wydawać, że jego możliwości są mniejsze w porównaniu z innymi pakietami jednak na uwagę zasługuje sposób obliczeń - jeden z lepszych algorytmów obliczeniowych. Jako jedyny poza IMMI szczegółowo uwzględnia poprawki meteorologiczne. Do współpracy z mapami cyfrowymi (systemami GIS) dostępny jest specjalny moduł GeoDGT pozwalający m.in. na digitalizację, import, export danych. LIMA dość długo trwało skontaktowanie się z producentem i w zasadzie poza cennikiem nie udało się wiele uzyskać. Niemniej pakiet wygląda na bardzo ciekawy. Posiada wiele cech niedostępnych w żadnym innym pakiecie. Jest przeznaczony do pracy głównie w dużych systemach zarządzania środowiskiem (obliczenia uproszczone dla dużych obszarów). Posiada możliwość pracy na stacjach roboczych w powiązaniu z bazami oracle itp. Cechuje się bardzo dużą szybkością obliczeń. Posiada ciekawą możliwość analizy warunków nasłonecznienia budynków. Posiada budowę modułową. Bardzo wiele różnych modułów dzięki którym można zakupić produkt odpowiadający naszym wymaganiom, a w razie potrzeby rozszerzyć jego możliwości. Np. do analizy na małą skale oferuje dokładne modelowanie złożonych struktur geometrycznych. Współpracuje z pakietem Predictor znanej duńskiej firmy BruelKjaer (są jego przedstawicielem). Predictor to produkt znanego każdemu akustykowi producenta BruelKjaer. Firma dopiero wchodzi na Nasz rynek z tym produktem stąd informacja jest bardzo skąpa. Wersja demonstracyjna to dużo wcześniejsza wersja tego pakietu. Ostatnio firma wypuściła na rynek wersje 3.0. Dlatego trudno zorientować się w pełnych możliwościach pakietu. Niemniej wygląda na profesjonalny program z dużymi możliwościami. Jak przystało na producenta, którego cechuje przede wszystkim soldnośc i gwarancja jakości należy spodziewać się "przyzwoitego" narzędzia. NoisMap dość ciekawy pakiet. Wersje demonstracyjną można ściągnąć ze stron producenta. Skalda się z 3 osobnych programów : hałas samochodowy, kolejowy, przemysłowy. Aby z nich korzystać trzeba uzyskać kod dostępu. Przebiega to dość sprawnie. Nie ma polskiego dystrybutora jednak z kontaktów z producentem wynika, że bywają w Polsce a nawet we Wrocławiu i chętnie udzielą wszelkich wyjaśnień co do programu. Udostępniona jest także bardzo ciekawa oferta na stronach internetowych : można uzyskać pełny dostęp do tych pakietów otrzymując odpowiedni kod dostępu na określony czas np. na kilka godzin, wpłacając odpowiednią kwotę na rzecz producenta. Szczegóły dostępne na stronach www. ArcAkus niestety bardzo mało informacji na jego temat. Producent mimo kilku emaili nie odpowiedział na moje zapytania. Na stronach internetowych również dość mało informacji. W poniższych tabelach zebrano kilka danych dotyczących poszczególny pakietów : Tabela1. Dane producentów i Polskich dystrybutorów (jeśli występują)
|
||||||||
